Incazelo ngentelezi iShaladilezinyoka (iSweli\ISivimbampunzi\ITswele lo Mlambo \Tulbaghia acutiloba)

March 5, 2023 | Bongukholo Khumalo

Incazelo ngentelezi iShaladilezinyoka\iSweli\ISivimbampunzi\ITswele lo mlambo\Tulbaghia acutiloba:

Nina abeMbube eshoba liyisilikithi uHlamvana bhul’umlilo eNdulinde ububaswe uMantshonga benoGqelebane! UZulu ladum’obala lapho kungeMunga kungeMtholo! UThambeka wena owaliwayo , thambekeka wewuswe iNtamanana nangezinyembezi!

Enhla nasezansi ngiyababingelela abeSilo sakithi oNdini, ngethemba isaphila yonke iNgabade. Cha , thina sisaphila kwaSokhumalo. Nina beSilo lo muthi eniwubona esithombeni yiNtelezi ebizwa ngokuthi yiShaladilezinyoka ngesiZulu. Le ntelezi ibuye ibizwe ngeSweli ngesiZulu. NgesiXhosa kuthiwa siSivimbampunzi , noma iTswele lo mlambo, kubuye kuthiwe iSihihi ngesiXhosa. Uma ugxoba amakhasi ale ntelezi akhipha elibi iphunga , lelo phunga lizondwa izinyoka . Le ntelezi uma itshalwe yakaka umuzi ngeke ingene inyoka kulowo muzi , ngoba izinyoka azizwani ne phunga layo . NgesiNdebele saseMpumalanga le ntelezi ibizwa ngokuthi iyiTswele lo mlambo . iTswele igama elisho uAnyanisi . Amakhasi ayo abise okukaAnyanisi , kanti nawo uAnyanisi uzondwa izinyoka njengayo le ntelezi . Umehluko nje wukuthi uAnyanisi awuyona intelezi , awuyixoshi imimoya emibi njengeShaladilezinyoka,phela libuye lixhose nemimoya yabathakathi.  UAnyanisi uma ungawugxoba , bese uchela ngawo ikhaya elixakwe izinyoka , ngeke zize zingene , ziyothi ukuhlala isikhathi eside impela zingangeni kulelo khaya ngenxa yephunga lika Anyanisi.

Amanye amagama iShaladilezinyoka elibizwa ngawo:

Le ntelezi iShaladilezinyoka ibuye ibizwe ngeTulbaghia acutiloba ngeBotanical name , ulimi loSosayensi. Ngolimi lwesiTswana kuthiwa uMotsuntsunyane engicabanga ukuthi kusho ‘umzuzwana’. Kanti ngesiSuthu saseNingizimu kuthiwa iSefothafotha. NgesiBhunu kuthiwa yiWildeknoffel


Lenzani iShaladilezinyoka?

Le ntelezi iShaladilezinyoka ingenye yezintelezi ezikwaziyo ukusebenza zizodwa vo , zingaqhathiwe. Amakhasi agxotshiwe ale ntelezi aye afakwe emanzini kuchelwe ngawo ikhaya noma ibala , kuxoshwe imimoya emibi nezilwane zabathakathi ezikhathaza ebusuku kulelwe. Iba mandla kakhulu uma usuyithake neminye imithi efana noMathithibala, uMayibuye, uGebeleweni , iMpila , iSibhaha kanye neminye . Kanti futhi iyatshalwa izungeze umuzi , itshalelwe ukuvimbela izinyoka kanye nayo yonke imimoya emibi ukuba ingangeni ekhaya. Isithombo sayo siye sibilise sibe yisiphungo esiphungelwa ukwelapha izilonda emaphashini nangaphakathi esiswini , siyakwazi ukucwenga amanzi emaphashini , senze umuntu obengasaphefumuli kahle aphinde akwazi ukuphefumule kahle. Selapha izifo ezithinta amaphaphu kanye nezibindi.  Iphunga elibi  lentelezi liyehla uma isibilisiwe .  Izimpande eziyixha esinezimpande eziningi ziye ziphalazele ubusoka , zingena emithini emhlophe efana noNhlanhlemhlophe , uVelabahleke, uVumakubangoma omhlophe kanye neminye. Kanti amakhasi nezimpande kuyangena emithini yezinsizwa egqumela negezela ukuthandeka .  Le ntelezi iyakwazi ukugquma iphinde igeze iyodwa vo. Ake ngime lapho nina bakaLanga lisehlule madoda sesingamavikithi !

Ngena kuYou Tube wethu osihloko sithi “Kholo Khumalo TV “ uthole olunye ulwazi ngamakhambi.

IShaladilezinyoka

Tags:
Umbhali: Bongukholo Khumalo